Europa musi odwrócić spadek znaczenia przemysłu w XXI w., aby zapewnić trwały wzrost, stworzyć wartościowe miejsca pracy i sprostać wyzwaniom społecznym, z którymi się mierzymy. Podjęte niezwłocznie działania powinny przyczynić się do odwrócenia aktualnej tendencji spadkowej z obecnego poziomu 15,6 proc. udziału przemysłu w PKB Unii Europejskiej do 20 proc. w roku 2020. Dlatego Komisja proponuje zestaw priorytetowych działań, które mają pobudzić inwestycje w nowoczesne technologie, a także poprawić warunki prowadzenia działalności gospodarczej oraz dostęp do rynków i finansowania, zwłaszcza dla małych i średnich przedsiębiorstw (MŚP), i zagwarantować zgodność kwalifikacji z potrzebami przemysłu.

Przemysł europejski jest dobrze przygotowany do odegrania tej roli: Europa jest światowym liderem w wielu sektorach o strategicznym znaczeniu, takich jak przemysł samochodowy i lotniczy, inżynieria oraz przemysł kosmiczny, chemiczny i farmaceutyczny. Udział przemysłu w europejskim eksporcie wciąż wynosi cztery piąte; także 80 proc. inwestycji sektora prywatnego w badania i rozwój ma swoje źródło w przemyśle. Gdy powróci zaufanie i pojawią się nowe inwestycje, europejski przemysł może stać się wydajniejszy i ponownie wkroczyć na ścieżkę wzrostu. Jest to główne przesłanie komunikatu, przedłożonego dziś w Brukseli przez wiceprzewodniczącego Komisji Europejskiej Antonia Tajaniego. Działania zaproponowane w komunikacie powinny się też przyczynić do zmniejszenia różnic w poziomie konkurencyjności między państwami członkowskimi i regionami Unii Europejskiej.

Antonio Tajani, wiceprzewodniczący Komisji Europejskiej i komisarz ds. przemysłu i przedsiębiorczości, powiedział: „Nie możemy nadal pozwalać, by nasz przemysł opuszczał Europę. Nasze dane są jednoznaczne: europejski przemysł może być źródłem wzrostu i tworzyć miejsca pracy. Dziś przedstawiliśmy warunki zrównoważonego przemysłu przyszłości w Europie, aby rozwijać potrzebne inwestycje w dziedzinie nowoczesnych technologii oraz odbudować klimat zaufania i przedsiębiorczości. Dzięki współpracy i odbudowie zaufania możemy sprowadzić przemysł z powrotem do Europy”.

MEMO/12/759

W dniu dzisiejszym Komisja przyjęła również dwa sprawozdania na temat konkurencyjności. W nowym zestawieniu wyników gospodarczych państw członkowskich zwrócono uwagę na pięć kluczowych zagadnień: wydajność produkcji; wielkość eksportu; innowacyjność i zrównoważenie; warunki prowadzenia działalności gospodarczej i infrastrukturę; oraz finanse i inwestycje (MEMO/12/760). W sprawozdaniu na temat europejskiej konkurencyjności w 2012 r. (MEMO/12/761) przeanalizowano natomiast główne tendencje globalizacyjne w minionych piętnastu latach oraz związane z nimi koszty i korzyści dla przedsiębiorstw unijnych, a także stojące przed tymi przedsiębiorstwami wyzwania.

Brak zaufania przyczyną braku inwestycji

Niepewność na rynku, problemy z finansowaniem, brak popytu i niedostatki w zakresie kwalifikacji stały się przyczyną braku zaufania, który z kolei spowodował brak inwestycji i utratę miejsc pracy w przemyśle.

Filarami wzmocnionej polityki przemysłowej są:

• Inwestycje w innowacje – tworzenie odpowiednich warunków ramowych dla inwestycji w celu szybkiego powrotu do poziomu sprzed kryzysu i koncentracja na sześciu obszarach priorytetowych o ogromnym potencjale wzrostowym w zakresie rozwoju i tworzenia miejsc pracy w Europie. Obszary te to: zaawansowane technologie produkcyjne niezbędne w czystych procesach produkcji, kluczowe technologie wspomagające, rynki bioproduktów, zrównoważona polityka w zakresie przemysłu, budownictwo oraz surowce, ekologicznie czyste pojazdy i statki, a także inteligentne sieci. Państwa członkowskie także powinny odegrać swoją rolę i nadać priorytet inwestycjom w tych sześciu obszarach.
• Lepsze warunki rynkowe – doskonalenie funkcjonowania rynku wewnętrznego i otwarcie rynków międzynarodowych. Komisja skupi się na wybranych zagadnieniach, w których możliwe jest szybkie osiągnięcie znaczącej poprawy, takich jak: poprawa rynku wewnętrznego towarów; wspieranie przedsiębiorczości pod kątem jednolitego rynku cyfrowego, którego spodziewany wzrost do 2016 r. ma wynosić 10 proc. rocznie; ochrona praw własności intelektualnej i dalsze propagowanie umiędzynarodowienia europejskich MŚP na świecie, które w perspektywie średniookresowej z poziomu 13 proc. ma wzrosnąć do 25 proc.
• Dostęp do finansowania i kapitału – poprawa kredytowania realnej gospodarki poprzez: lepsze wykorzystanie i ukierunkowanie środków publicznych, w tym pochodzących z Europejskiego Banku Inwestycyjnego – który ma skierować dodatkowe kredyty w wysokości 10–15 mld euro do MŚP – oraz funduszy strukturalnych; odblokowanie prywatnych funduszy dzięki wyeliminowaniu utrzymujących się przeszkód wobec kapitału podwyższonego ryzyka; ułatwienie prowadzenia działalności transgranicznej przez mniejsze przedsiębiorstwa.
• Kapitał ludzki i kwalifikacje – przygotowanie pracowników do przemian w przemyśle, zwłaszcza przez lepsze przewidywanie potrzeb w zakresie kwalifikacji oraz niezgodności kwalifikacji z potrzebami. W tym obszarze Komisja będzie w szczególności w dalszym ciągu wspierać współpracę pracodawców, pracowników i odpowiednich organów poprzez europejskie rady sektorowe ds. umiejętności oraz sektorowe porozumienia ds. umiejętności.

W celu zagwarantowania właściwego wdrażania tych działań Komisja będzie starannie śledzić szereg zasadniczych zmiennych.

1. Inwestycje

Udział nakładów brutto na środki trwałe w PKB wynosił w 2011 r. 18,6 proc. Przed kryzysem wskaźnik ten osiągnął w 2007 r. poziom 21,25 proc. Wysiłek inwestycyjny niezbędny do poprawienia naszej wydajności wymaga osiągnięcia poziomów sprzed kryzysu w 2015 r. i utrzymania przeciętnego poziomu powyżej 23 proc. do 2020 r. Inwestycje w sprzęt utrzymują się obecnie na poziomie między 6 a 7 proc. PKB. Do poprawienia wydajności i wprowadzenia nowych technologii niezbędne jest odzyskanie poziomów sprzed kryzysu i trwały wzrost na poziomie powyżej 9 proc. PKB do 2020 r.

2. Handel na rynku wewnętrznym

Handel towarami na rynku wewnętrznym znajduje się aktualnie na poziomie tuż poniżej 21 proc. PKB. Na ożywionym rynku wewnętrznym wskaźnik ten powinien osiągnąć w 2020 r. wartość 25 proc.

3. Małe i średnie przedsiębiorstwa

Zgodnie z dążeniami Komisji związanymi z rynkiem uznanym za przewodni w agendzie cyfrowej liczba małych przedsiębiorstw zaangażowanych w e-handel powinna wzrosnąć do 33 proc. w 2015 r. Według przeglądu dokonanego w 2009 r. udział MŚP prowadzących działalność eksportową na rynku wewnętrznym wynosił 25 proc. Średnioterminowym celem jest wyrównanie poziomu zaangażowania MŚP na rynku zewnętrznym i wewnętrznym Unii Europejskiej.

Kontekst

Komunikat stanowi odpowiedź na ważne wyzwania, z którymi mierzy się przemysł europejski w wyniku obecnego kryzysu gospodarczego. Przedstawiono w nim zestaw priorytetowych działań, których celem jest zarówno wsparcie ożywienia w krótko- i średnioterminowej perspektywie, jak i zapewnienie długofalowej konkurencyjności i zrównoważenia europejskiego przemysłu. Komunikat zawiera też przegląd sytuacji w przemyśle europejskim od ogłoszenia inicjatywy przewodniej Komisji „Zintegrowana polityka przemysłowa w erze globalizacji”     COM (2010) 614., przyjętej w październiku 2010 r. w związku ze strategią „Europa 2020”.